Κείμενο: ΣΜΑΡΑΓΔΗ ΧΡΗΣΤΑΚΗ, BSc/ MSc ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ - ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ Εξ. Επιστημονική Συνεργάτης Ά Ψυχ. Κλινικής Αθηνών,Αιγινήτειο Νοσοκομείο
Συμπτώματα Ψυχογενούς Βουλιμίας:
- Επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας
- Αντισταθμιστική συμπεριφορά για να αποτρέψει την απόκτηση βάρους (πρόκληση εμέτου, λήψη καθαρτικών, διουρητικών ή άλλων φαρμάκων, νηστεία, υπερβολική άσκηση ).
- Το υπερφαγικό επεισόδιο, ακολουθούμενο από τις αντιρροπιστικές συμπεριφορές συμβαίνουν κατά μέσο όρο τουλάχιστο δυο φορές την εβδομάδα για μια περίοδο μεταξύ 3 και 6 μηνών.
- Η αυτό-αξιολόγηση του ατόμου επηρεάζεται από το βάρος και το σχήμα του σώματός του.
Υπερφαγικό / Βουλιμικό επεισόδιο
Ένα επεισόδιο υπερφαγίας χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω:
-
υπερκατανάλωση φαγητού μέσα σε μία διακριτή χρονική περίοδο (π.χ. σε μια περίοδο 2 ωρών) ποσότητας φαγητού σαφώς μεγαλύτερη από όση θα έτρωγαν οι περισσότεροι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της ίδιας χρονικής περιόδου και κάτω από παρόμοιες περιστάσεις.
-
μια αίσθηση απώλειας ελέγχου του πόσο και τι τρώει κάποιος κατά τη διάρκεια του επεισοδίου.
Τύποι Ψυχογενούς Βουλιμίας:
-
Καθαρτικός : Προκλητοί έμετοι, χρήση καθαρτικών ή/και διουρητικών προκειμένου να αποφύγει την αύξηση του σωματικού βάρους.
-
Μη καθαρτικός : Λείπουν οι παραπάνω αντιρροπιστικές συμπεριφορές, ωστόσο παρατηρείται υπερβολική σωματική δραστηριότητα.
Ενδείξεις ύπαρξης Ψυχογενούς Βουλιμίας:
-
Συνήθως, το σωματικό βάρος είναι φυσιολογικό, ίσως και λίγο υψηλότερο από το φυσιολογικό.
- Πρήξιμο της παρωτίδας και των σιελογόνων αδένων που συνδέεται με την πρόκληση εμετού.
- Διάβρωση της αδαμαντίνης στις οπίσθιες επιφάνειες των δοντιών εξαιτίας της όξινης φύσης των γαστρικών υγρών που έρχονται σε επαφή με τα δόντια με τους συχνούς εμετούς.
-
Χαρακτηριστική είναι η ένδειξη του Russel: η ύπαρξη, δηλαδή, μώλωπα ή κάλων στα δάχτυλα – δευτερογενής ένδειξη από την συνεχή προσπάθεια πρόκλησης εμετού.
Στατιστικά στοιχεία:
-
Περίπου το 1-3% των γυναικών των χωρών του Δυτικού κόσμου πάσχει από βουλιμία. Η εμφάνιση στους άνδρες είναι το 1/10 αυτού. Η συχνότητα εμφάνισής της είναι 2-3 φορές πιο συχνή από την ανορεξία.
-
Ηλικίες 16-34 ετών.
Αιτίες Ψυχογενούς Βουλιμίας:
Η ακριβής αιτία των διαταραχών αυτών δεν είναι γνωστή. Παρόλα αυτά, γνωρίζουμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει ένας συνδυασμός περίπλοκων βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων, ο οποίος σχετίζεται με την εκδήλωση και ανάπτυξη του προβλήματος.
Παράγοντες εκδήλωσης Ψυχογενούς Βουλιμίας:
Ψυχολογικοί
- Τελειοθηρία
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Αίσθημα έλλειψης ελέγχου στη ζωή
- Κατάθλιψη / μοναξιά
- Δυσκολία στην έκφραση συναισθημάτων
- Δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις
- Δυσκολία διαχείρισης καθημερινών (αγχογόνων) καταστάσεων
- Διαταραχή προσωπικότητας ( <30%)
- Ιστορικό σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης
Βιολογικοί
- Γονιδιακοί παράγοντες: κληρονομικότητα (και σε διαταραχές προσωπικότητας ή κατάχρηση ουσιών)
- Δυσλειτουργία υποθαλάμου:
Ελαττωμένη δραστηριότητα νορεπινεφρίνης
Διαταραχή στη λειτουργία κεντρικών νευροδιαβιβαστών (ντοπαμίνη, σεροτονίνη) = Διαταραχή σε βιοχημικές παραμέτρους του εγκεφάλου που ρυθμίζουν όρεξη, πείνα, βάρος.
Κοινωνικοί
- Κοινωνικές πιέσεις που εξυμνούν λιποβαρή πρότυπα.
- Στόχος : απόκτηση του «τέλειου σώματος».
- Αξιολόγηση του ανθρώπου βάση της εικόνας τους και όχι προσωπικών αξιών και δυνατοτήτων.
- Ρόλος ΜΜΕ – βιομηχανία μόδας.
Οικογένεια
- ΝΑΙ η ανατροφή και το οικογενειακό περιβάλλον συντελούν σημαντικά στην συνολική εξέλιξη ενός ατόμου.
- ΌΧΙ δεν είναι το πρόβλημα, αλλά μπορεί να γίνει μέρος της ΛΥΣΗΣ.
- ΌΧΙ στις ενοχές και τις τύψεις των γονέων. Δε θεραπεύουν τους ασθενείς, δημιουργούν άγχος και ένταση τόσο στους ίδιους, όσο και στη μεταξύ τους σχέση.
Συνέπειες υπερφαγίας –καθαρτικών συμπεριφορών:
- Ηλεκτρολητικές διαταραχές (έμετοι – αφυδάτωση – απώλεια καλίου, νατρίου, χλωρίου) – Καρδιακή ανεπάρκεια.
- Φλεγμονή – πιθανή ρήξη οισοφάγου.
- Πεπτικά έλκη και παγκρεατίτιδα.
- Χρόνια εντερική δυσλειτουργία.
- Οξεία διάταση στομάχου.
- Η θνησιμότητα είναι περίπου στο 1%.
Θεραπεία
- Γνωσιακή ψυχοθεραπεία (αποκατάσταση τρόπου λήψης τροφής, βάρους και τροποποίηση λαθεμένων αντιλήψεων ασθενών)
- Οικογενειακή θεραπεία.
- Φαρμακευτική αγωγή, σε περιπτώσεις συνύπαρξης άγχους ή κατάθλιψης.
- Νοσηλεία.
Κοινά Ανορεξίας-Βουλιμίας
- Υπερβολική ενασχόληση με το βάρος και το σχήμα του σώματος.
- Κοινοί χειρισμοί για τον έλεγχο του σωματικού βάρους (δίαιτα, έντονη σωματική άσκηση, καθαρτικές συμπεριφορές).
- Σε σχέση με την οικογένεια: αίσθηση έλλειψης κατανόησης, προσοχής ή παραμβατικότητας.
Κοινά Διαταραχών
- Σε σχέση με το ευρύτερο περιβάλλον: επιφυλακτικοί/-ές, φειδωλοί στην παροχή πληροφοριών.
- Γνωσιακά : Συσχετισμός λήψης τροφής – βάρους- σχήματος σώματος ΚΑΙ σχήματα αξιών – ελέγχου.
Δ.Π.Τ. μη αλλού ταξινομημένες
- Κριτήρια Ψ.Α. πλην του χαμηλού σωματικού βάρους.
- Κριτήρια Ψ.Β. πλην του χρόνου.
- Χρήση αντιρροπιστικών συμπεριφορών, από άτομα φυσιολογικού βάρους, μετά τη λήψη μικρών ποσοτήτων φαγητού.
- Μάσηση και πτήση της τροφής, χωρίς κατάποση.
- Αδηφαγική διαταραχή (Binge-eating disorder): Επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας, με απουσία αντιρροπιστικών συμπεριφορών.
Διαβάστε ακόμη: Κρίσεις πανικού και αγοραφοβία: Τι πρέπει να γνωρίζεις
